Vajinismus Nedir?
VAJİNİSMUS NEDİR?
Vajinismus; cinsel ilişki, vajinaya dokunma, fitil-tampon uygulaması veya doktor muayenesi gibi herhangi bir şekilde vajinaya giriş teşebbüsü olması durumunda vajina girişindeki kasların istemsiz olarak, spazm şeklinde kasılması; penisin veya herhangi başka bir şeyin (fitil, tampon, muayene gereci) vajinaya girişinin olamaması olarak tanımlanabilecek; temelde bir cinsel işlev bozukluğudur. Belirtilmesi gereken en önemli nokta bu kasılma halinin tamamen istem dışı olmasıdır, yani kadın kendi bilinçli isteğiyle bu kasılmaya yol açıyor değildir. Pelvik bölgedeki bu kasılma durumunun yanı sıra bedenin tamamının kasılması, titremesi; bacakların kapanması, çarpıntı, yoğun bir anksiyete (gerginlik, endişe) ve korku tablosu eş zamanlı olarak görülebilir; kadın eşini itebilir. Bu tablo bazen o derece şiddetli hale gelebilir ki vajina girişindeki kasların tamamen kasılması çiftte o bölgede bir duvar olduğu ve girişe izin vermediği hissi yaratabilir. Kasılma bu derece yoğun değilse ağrılı da olsa bir cinsel ilişki gerçekleşebilir. Esasen vajinismus bir cinsel ağrı bozukluğu olarak tanımlanmaktadır ve davranışların bütünü ağrıdan kaçınmaya hizmet eden bir koşullanmadır.
Bazı kadınlarda kasılma yalnızca cinsel ilişkiye özgüdür. Yani jinekolojik muayene veya benzer girişimlere izin verirken penis girişine izin vermezler. Her iki durumda da kadınların özellikle ilk jinekolojik muayenelerinde son derece özenli davranılması çok önemlidir. Buradaki olumsuz deneyimler ikincil bir vajinismus gelişmesine yol açabileceği gibi, doktor muayenesinden de kaçınmayla sonuçlanabilir.
Cinsel ilişkinin gerçekleşememesinde her zaman sorun vajinismus olmayabilir. Bu nedenle böyle bir durumda öncelikle jinekolojik muayene yapılarak anatomik yapının değerlendirilmesi gerekir çünkü çok sık olmamakla beraber bazen kızlık zarı(!) yani himen yapısında bazı anatomik farklılıklar mevcut olup ilişkiye gerçek anlamda izin vermiyor olabilir. Bu durumda küçük bir operasyonla himen serbestleştirilerek ilişki mümkün hale getirilebilir. Ancak böyle bir durum nispeten seyrek görülür ve normal himen yapılarında yapılacak herhangi bir müdahale vajinismus sorununu çözmez. Bazen yalnızca cinsel konularla ilgili bilgi eksikliği söz konusu olabilir; cinsel anatomi ve fizyoloji ile ilgili iyi bir bilgilendirmeden sonra sorun çözülebilir. Bazen de sertleşme problemi, erken boşalma gibi erkekten kaynaklanan sıkıntılar olabilir, bu durumda bu sorunların çözümüne odaklanmak gerekir. Erkek kaynaklı bir sıkıntı olmasa da erkek partnerin vajinismus sorununun çözümünde sorumluluk alması, bu konuyu sadece kadının problemi olarak görmemesi gerekir. Çünkü vajinismus bir cinsel işlev bozukluğudur ve bütün cinsel cinsel işlev bozukluklarında olduğu gibi çiftin ortak sorunu olarak değerlendirilmesini ve çözüm aranmasını gerektirir.
İstem dışı kasılmanın yapısını anlayabilmek için o bölgedeki anatomik yapılara kısaca göz atmak iyi olacaktır.
KIZLIK ZARI (HYMEN):
Kızlık zarı denilen yapı vajinanın girişini ince bir hat boyunca çevreleyen; yumuşak, esnek bir mukoza kıvrımıdır. Girişten yaklaşık 1-1.5 cm içerdedir, dışarıdan bakınca görmek mümkün değildir ve fizyolojik hiçbir rolü yoktur. Küçük dudakların az miktarda kaldırılmasıyla görülebilir. Vajinal giriş olan ilk ilişkide hafifçe; bir çorap kaçmasına benzetilebilecek şekilde; açılan ve az miktarda, pembemsi kanamaya yol açabilen bir yapıdır. İlk ilişki sonrasında bile hiç kanama olmaması oldukça sık rastlanan bir durumdur çünkü cinsel ilişkiye hazır, uyarılmış bir kadında ve cinsel ilişkinin doğasına uygun, iki tarafın da rızası ve isteğiyle gerçekleşen bir ilişkide vajina esnerken kızlık zarı da esner. Doğru zamanlama ve kadının doğru uyarılması ile olan cinsel ilişkilerde kızlık zarının kanamama olasılığı %50-70’lere ulaşır. Yani “kızlık zarı” gibi tuhaf bir şekilde isimlendiriliyor olmasına karşın gerçekte böyle bir fonksiyonu yoktur ve yapılan muayenelerde bile çoğu zaman gerçek ve net bir bilgi veremez. Ne var ki, bu konuda çok kanama olacağı ya da ilk ilişkide mutlaka kanama olacağına dair gerçek dışı beklentiler, mitler, bir başka deyişle şehir efsaneleri genç kadınlar üzerinde ciddi bir psikolojik baskı oluşturarak gerek vajinismusa giden yolu hazırlamakta gerekse de pek çok farklı trajik, hatta akıl dışı denebilecek toplumsal sorunlar yaratmaktadır.
KLİTORİS:
Klitoris erkekteki penisin kadındaki anatomik karşılığıdır; görevi sadece kadındaki cinsel hazzı sağlamaktır. Penise benzer şekilde klitoris de erektil bir organdır ve cinsel uyarılma ile büyür ve sertleşir. Klitorisin yalnızca baş kısmı dışarıdan bakmakla görülebilir, bu kısım küçük dudakların birleşim noktasının hemen altında yer alır; ayrıca vajen girişini iki taraftan çevreleyen ve dışardan görünmeyen kollara sahiptir.
Vajinismus sürecinde kadınlar kendileri ya da eşlerinin klitorisi uyarmasıyla orgazm deneyimi yaşayabilirler. Orgazm, kadınlarda klitoral veya vajinal olarak ikiye ayrılabilirse de son dönemlerde vajinal orgazmın da aslında bir çeşit klitoral orgazm olduğu düşünülmektedir.
Klitoris; kadının veya eşin dokunması, sürtünme, ya da oral yolla uyarılabilir. Penis vajina birlikteliğinde de klitorise baskı yapan pozisyonlar, klitorisin vajinayı saran kollarının uyarılması orgazmı sağlamaktadır. Bu nedenle vajinal orgazm da dolaylı olarak klitoral orgazmdır denebilir.
VAJİNA:
Dış genital organdan rahim ağzına kadar uzanan, kaslarla çevrelenmiş, tüp şeklinde, kendi hacminin 12-13 katına kadar esneyebilen son derece esnek bir organdır. Temel fonksiyonları cinsel ilişki ve doğumdur. Vajinismus vajina ile ilgili bir sorun değildir.
PELVİK KASLAR:
Vajinismus gelişimi ve tedavisinde en önemli anatomik yapı pelvik(pubokoksigeal-pc) kaslardır, biz bunları aşk kasları olarak da isimlendirmekteyiz. Bu kaslar vajinayı çevreleyen ve idrar/dışkı tutma-bırakma, barsak hareketleri, cinsel birleşme, orgazm ve doğum sırasında bebeğin ilerlemesini sağlama gibi fonksiyonları olan kas gruplarıdır. Vajina ve anüsü, 8 şeklinde sararlar ve diğer çizgili kaslarımızın aksine istirahat halinde sıkılı haldedirler; bizler bebekliğimizden itibaren zaman içinde bu kaslarımızı uygun şekilde kullanmayı ve ihtiyaçlarımızı karşılamayı öğreniriz. Bu kaslar ilk cinsel ilişki sırasında da, kişi ne kadar ilişkiyi istiyor olsa da ağrı, kanama beklentisi ve birçok bilinç altı ve çevresel koşullanmalar nedeniyle tamamen istem dışı olarak kasılabilir ve ilişkiye engel olabilirler. Vajinismus tedavisindeki temel ilke, bu bilinç dışı süreci yöneterek kişinin bu kasma refleksini ortadan kaldırmak ve tıpkı bebeklik dönemimizde idrar/dışkı kontrolümüzü isteğimize göre yönetmeyi öğrendiğimiz gibi kasları bilinçli şekilde kullanmayı, kasıp gevşetmeyi öğrenerek cinsel ilişkiyi de sorunsuz şekilde yaşamayı sağlamaktır.
Vajinismus, ilkel ve bedensel bir korku refleksi olarak nitelendirilebilir. Bu refleksi tetikleyen birçok faktör olabilir. Cinsellik bir dürtü gibi düşünülürse de aslında öğrenilmesi gereken bir süreçtir. Kadınların büyük çoğunluğu klitoral orgazmı biraz da dürtüsel olarak yaşarlar. Ancak vajinal orgazma ulaşmak için kendi bedenini iyi tanımak; genital bölgeyi, kas gruplarını nasıl kullanacağını öğrenmek gerekir. Bu nedenle vajinismus tedavi edilip ilk vajina penis birlikteliği yaşandığında bazı kadınlar vajinadan haz almadıklarını söyleyebilir ancak cinsel haz ve orgazm, zaman içinde öğrenilip geliştirilen eylemlerdir. Vajinismus olmayıp ancak orgazm olamamaktan yakınan kadınların da çoğunda kendi bedenine ve cinsel eyleme bir yabancılık söz konusudur. Cinsel eylemde amaç iki taraf için de duygusal ve bedensel boşalmayı sağlamaktır. Bu boşalmanın aynı anda olması şart değildir. Vajinismus ve giderek orgazm olamama sorunlarının tedavisinde ilk basamaklar cinsel bilgilendirme, kendi bedenini tanıma ve onunla barışık olma, mastürbasyonla klitorisi ve haz aldıkları noktaları keşfetme şeklindedir.
